Nội dung chính
Khi bắt đầu khởi nghiệp, nhiều người đặt câu hỏi thành lập công ty có cần bằng cấp không và liệu có ngành nghề nào bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề. Đây là vấn đề quan trọng, bởi nó quyết định thủ tục, hồ sơ và khả năng đi vào hoạt động hợp pháp của doanh nghiệp. Kế toán An Phú sẽ cung cấp thông tin rõ ràng, dễ hiểu, đồng thời đưa ra danh sách những ngành nghề yêu cầu bằng cấp, chứng chỉ khi thành lập hoặc khi kinh doanh, giúp bạn tránh rủi ro pháp lý.
Đăng ký kinh doanh, thành lập công ty có cần bằng cấp không?
Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020 và Nghị định 01/2021/NĐ-CP, phần lớn các ngành nghề kinh doanh thông thường không yêu cầu người thành lập công ty phải có bằng cấp hay chứng chỉ hành nghề. Hồ sơ đăng ký gửi Phòng Đăng ký kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng không có mục nào bắt buộc cung cấp bằng cấp.
Tuy nhiên, vấn đề thành lập công ty có cần bằng cấp không còn phụ thuộc vào lĩnh vực kinh doanh. Nếu bạn hoạt động trong lĩnh vực thuộc nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư 2020, bạn sẽ phải đáp ứng các yêu cầu pháp lý nhất định, trong đó có thể bao gồm bằng đại học, chứng chỉ hành nghề hoặc kinh nghiệm chuyên môn.
Kế Toán An Phú khuyến nghị rằng trước khi đăng ký kinh doanh, bạn nên tra cứu danh mục ngành nghề có điều kiện để biết chính xác mình cần chuẩn bị những gì. Điều này giúp tránh tình trạng thành lập xong nhưng không thể xin giấy phép hoạt động.
Thành lập công ty có cần bằng đại học không?
Trong hầu hết các trường hợp, bạn không cần bằng đại học để thành lập công ty. Luật chỉ giới hạn một số đối tượng không được thành lập doanh nghiệp, như cán bộ, công chức, sĩ quan quân đội, công an, người đang chấp hành án tù hoặc mất năng lực hành vi dân sự. Không có quy định nào cấm người không có bằng đại học mở công ty, miễn là đáp ứng điều kiện về năng lực pháp luật và tài chính.
Tuy vậy, đối với một số ngành nghề đặc thù, vẫn yêu cầu người đứng đầu hoặc nhân sự chủ chốt phải có bằng đại học. Ví dụ: dịch vụ tư vấn du học, kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng, dịch vụ xuất khẩu lao động… Đây là các lĩnh vực mà yếu tố chuyên môn đóng vai trò quyết định và bắt buộc phải chứng minh năng lực bằng văn bằng, chứng chỉ hợp pháp.

Người đại diện pháp luật có cần bằng đại học không?
Tương tự, người đại diện theo pháp luật của công ty không bắt buộc phải có bằng đại học, trừ khi doanh nghiệp hoạt động trong ngành nghề yêu cầu trình độ này. Một số trường hợp ngoại lệ gồm: dịch vụ xuất khẩu lao động, dịch vụ xếp hạng tín nhiệm, quản lý quỹ hưu trí tự nguyện… Trong những lĩnh vực này, bằng cấp và kinh nghiệm của người đại diện pháp luật là điều kiện tiên quyết để được cấp phép.
Kế Toán An Phú lưu ý rằng nếu ngành nghề kinh doanh yêu cầu chứng chỉ hoặc bằng cấp, người đại diện pháp luật thường là người phải trực tiếp đứng tên các giấy tờ đó để đảm bảo tính hợp lệ của hồ sơ.

Những đối tượng không được mở công ty dù đầy đủ bằng cấp, chứng chỉ
Không phải cứ có đầy đủ bằng cấp, chứng chỉ hành nghề là có thể thành lập doanh nghiệp. Theo Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020, pháp luật quy định rõ một số nhóm đối tượng bị cấm quyền thành lập và quản lý công ty, bất kể họ có trình độ chuyên môn hay kinh nghiệm đến đâu.
- Cán bộ, công chức, viên chức nhà nước. Đây là đối tượng không được tham gia góp vốn thành lập hoặc quản lý doanh nghiệp, nhằm tránh xung đột lợi ích và đảm bảo sự minh bạch trong hoạt động công vụ.
- Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp trong quân đội nhân dân và sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp trong công an nhân dân. Họ bị hạn chế để bảo đảm tính độc lập, khách quan và kỷ luật trong lực lượng vũ trang.
- Người chưa thành niên, người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự cũng không được phép mở công ty do chưa đủ khả năng chịu trách nhiệm pháp lý.
- Những người đang chấp hành hình phạt tù, bị tòa án cấm hành nghề hoặc đảm nhiệm chức vụ nhất định trong thời gian nhất định cũng thuộc nhóm bị cấm thành lập công ty.

Các lĩnh vực, ngành nghề yêu cầu bằng cấp và chứng chỉ hành nghề khi thành lập công ty
Một số ngành nghề kinh doanh thuộc nhóm ngành nghề có điều kiện đòi hỏi cá nhân, tổ chức phải có bằng cấp hoặc chứng chỉ hành nghề ngay tại thời điểm nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh. Điều này nhằm bảo đảm rằng doanh nghiệp có đủ năng lực chuyên môn để hoạt động hợp pháp và hiệu quả ngay từ đầu.
- Nghề luật sư yêu cầu người sáng lập phải có Chứng chỉ hành nghề luật sư và Thẻ ngành luật sư. Ngành đấu giá tài sản bắt buộc người phụ trách phải sở hữu Chứng chỉ hành nghề đấu giá. Đối với kinh doanh chứng khoán, Tổng giám đốc và tối thiểu 3 nhân viên phải có Chứng chỉ hành nghề chứng khoán.
- Dịch vụ kế toán, kiểm toán yêu cầu số lượng tối thiểu kế toán viên hoặc kiểm toán viên hành nghề theo luật định. Xếp hạng tín nhiệm đòi hỏi bằng đại học chuyên ngành tài chính, ngân hàng, kế toán và kinh nghiệm thực tiễn. Thẩm định giá yêu cầu tối thiểu 3 thẩm định viên có chứng chỉ hợp lệ.

Các lĩnh vực, ngành nghề yêu cầu bằng cấp và chứng chỉ hành nghề khi hoạt động kinh doanh
Bên cạnh những ngành nghề buộc phải có bằng cấp hoặc chứng chỉ ngay khi thành lập, pháp luật còn quy định một số lĩnh vực chỉ yêu cầu điều kiện này trước khi bắt đầu hoạt động chính thức.
- Dịch vụ phòng cháy chữa cháy yêu cầu người phụ trách có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC. Đại lý hải quan đòi hỏi nhân viên phải có chứng chỉ nghiệp vụ hải quan và mã số nhân viên do cơ quan hải quan cấp. Trong lĩnh vực bảo hiểm, nhân viên đại lý bắt buộc phải có chứng chỉ đại lý bảo hiểm nhân thọ hoặc phi nhân thọ.
- Tư vấn du học yêu cầu trình độ đại học, ngoại ngữ bậc 4/6 và chứng chỉ nghiệp vụ; khám chữa bệnh đòi hỏi bác sĩ, y sĩ, điều dưỡng có chứng chỉ hành nghề phù hợp; dịch vụ kiến trúc, xây dựng cần kiến trúc sư, kỹ sư giám sát có chứng chỉ hành nghề hợp lệ.
Việc hoàn thiện các điều kiện này giúp doanh nghiệp hoạt động đúng luật, tránh rủi ro bị xử phạt hoặc đình chỉ.

Lời kết
Qua bài viết, bạn đã có câu trả lời rõ ràng cho thắc mắc thành lập công ty có cần bằng cấp không. Hầu hết ngành nghề thông thường không yêu cầu bằng cấp khi thành lập, nhưng với các lĩnh vực đặc thù, bạn bắt buộc phải đáp ứng yêu cầu về chứng chỉ hoặc văn bằng chuyên môn. Việc nắm rõ thông tin này sẽ giúp bạn chuẩn bị hồ sơ hợp lệ, tránh mất thời gian và chi phí.
Nếu bạn đang dự định thành lập công ty và cần tư vấn về ngành nghề có điều kiện, hãy liên hệ Kế Toán An Phú để được hỗ trợ trọn gói từ khâu tra cứu ngành nghề, chuẩn bị hồ sơ đến xin giấy phép hoạt động. Chúng tôi cam kết đồng hành cùng bạn trong mọi thủ tục pháp lý để khởi nghiệp an toàn và bền vững.