Nội dung chính
Trong hệ thống bảo hiểm xã hội, bảo hiểm xã hội 1 lần là một khái niệm quan trọng, mang lại sự bảo đảm cho người lao động trong trường hợp xảy ra những rủi ro ngoài ý muốn. Tuy nhiên, để hiểu rõ về cách tính bảo hiểm xã hội 1 lần để hưởng lợi, chúng ta cần tìm hiểu các quy định và quyền lợi được áp dụng. Bài viết này của Kế Toán An Phú sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan và những điều cần biết về quyền lợi của người tham gia. Cùng tìm hiểu để giữ cho tương lai của bạn và gia đình luôn được bảo vệ một cách tốt nhất.
Quy định mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần
Mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần được quy định theo Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Theo đó:
Người lao động có yêu cầu và thuộc các trường hợp sau sẽ được hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần:
- a) Đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội (ít nhất 20 năm đóng bảo hiểm theo quy định hoặc ít nhất 15 năm đóng bảo hiểm theo quy định và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện).
- b) Ra nước ngoài để định cư.
- c) Mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và các bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
- d) Khi phục viên, xuất ngũ, hoặc thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
Mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội như sau:
- Đối với những năm đóng trước năm 2014: 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
- Đối với những năm đóng từ năm 2014 trở đi: 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
- Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm, mức hưởng sẽ bằng số tiền đã đóng, với mức tối đa là 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
- Mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, trừ trường hợp người đang mắc các bệnh nguy hiểm như đã nêu trong điều khoản c.
Thời điểm tính hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần được xác định trong quyết định của cơ quan bảo hiểm xã hội.
Quy định cách tính bảo hiểm xã hội 1 lần
Căn cứ vào Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, quy định về bảo hiểm xã hội một lần như sau:
Bảo hiểm xã hội một lần:
Người lao động được quy định tại Khoản 1 Điều 2 của Luật này có yêu cầu, sẽ được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc vào một trong các trường hợp sau:
- a) Đạt đến tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Khoản 1, Khoản 2 và Khoản 4 Điều 54 của Luật này, nhưng chưa đóng bảo hiểm xã hội trong vòng 20 năm, hoặc theo quy định tại Khoản 3 Điều 54 của Luật này, nhưng chưa đóng bảo hiểm xã hội trong vòng 15 năm và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;
- b) Đi ra nước ngoài để định cư;
- c) Mắc phải một trong những loại bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và các bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;
- d) Trường hợp của người lao động được quy định tại Điểm đ và Điểm e Khoản 1 Điều 2 của Luật này khi nghĩ việc, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính dựa trên số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:
- a) 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014;
- b) 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;
- c) Trong trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm, mức hưởng bảo hiểm xã hội sẽ bằng số tiền đã đóng, tối đa là 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định tại Khoản 2 của Điều này không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, trừ khi có quy định tại Điểm c Khoản 1 của Điều này.
Thời điểm hưởng bảo hiểm xã hội một lần sẽ được xác định trong quyết định của cơ quan bảo hiểm xã hội.
Tại Điều 9 của Nghị định 115/2015/NĐ-CP và Thông tư 01/2023/TT-BLĐTBXH, quy định cách tính mức hưởng Bảo hiểm xã hội (BHXH) theo các công thức sau:
Công thức tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (Mbqtl):
Mbqtl = Tổng tiền lương / Tổng số tháng
Công thức tính mức hưởng BHXH 1 lần:
Nếu tham gia BHXH trước năm 2014:
Mức hưởng = (1,5 x Mbqtl x Số năm đóng BHXH trước năm 2014) + (2 x Mbqtl x Số năm đóng BHXH sau năm 2014)
Nếu tham gia BHXH dưới 1 năm:
Mức hưởng = 22% x số tháng x tiền lương đóng theo tháng
Lưu ý:
Thời gian đóng BHXH lẻ tháng trước năm 2014 sẽ được tính vào giai đoạn sau 2014.
Thời gian tham gia BHXH trong năm ít hơn hoặc bằng 6 tháng được tính là 1/2 năm, trên 6 tháng được tính là 1 năm.
Ví dụ: Một người tham gia BHXH từ tháng 9/2022 đến tháng 9/2023 với mức lương căn cứ đóng BHXH là 5.000.000 đồng, ta có:
Tính mức bình quân tiền lương đóng BHXH (Mbqtl):
Mbqtl = 5,000,000 đồng
Tính tiền lương đóng BHXH của các giai đoạn tham gia BHXH:
Giai đoạn từ 9/2022 đến 12/2022 (4 tháng):
Tiền lương đóng BHXH = 5,000,000 x 1 x 4 = 20,000,000 đồng
Giai đoạn từ 1/2023 đến 9/2023 (9 tháng):
Tiền lương đóng BHXH = 5,000,000 x 1 x 9 = 45,000,000 đồng
Tổng tiền lương đóng BHXH = 20,000,000 + 45,000,000 = 65,000,000 đồng
Tính mức hưởng BHXH 1 lần:
Mức hưởng = (0 x 1.5 + 1.5 x 2) x 5,000,000 = 15,000,000 đồng
Tổng tiền BHXH 1 lần được nhận = 15,000,000 đồng
Quy định về hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần
Các hồ sơ cần thiết để yêu cầu hưởng bảo hiểm xã hội một lần, theo Điều 109 của Luật Bảo hiểm Xã hội 2014, bao gồm:
Sổ bảo hiểm xã hội.
Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần do người lao động viết.
Đối với những người định cư ở nước ngoài, cần nộp thêm bản sao xác nhận từ cơ quan có thẩm quyền về việc từ bỏ quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng. Có thể nộp một trong các giấy tờ sau đây:
- a) Hộ chiếu do nước ngoài cấp.
- b) Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp, xác nhận cho phép nhập cảnh với mục đích định cư ở nước ngoài.
- c) Giấy tờ xác nhận đang tiến hành thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 5 năm trở lên, cấp bởi cơ quan nước ngoài có thẩm quyền.
Bản sao hồ sơ bệnh án trong các trường hợp quy định tại điểm c, khoản 1 Điều 60 và điểm c, khoản 1 Điều 77 của Luật này.
Đối với người lao động quy định tại Điều 65 và khoản 5 Điều 77 của Luật này, hồ sơ yêu cầu hưởng trợ cấp một lần được thực hiện theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 của Điều này.
Tóm lại, cách tính bảo hiểm xã hội một lần phụ thuộc vào quy định của Luật Bảo hiểm Xã hội và quy định cụ thể của từng quốc gia. Việc tính toán bảo hiểm xã hội một lần liên quan đến mức đóng bảo hiểm, thời gian đóng và các quy định về trợ cấp và hỗ trợ xã hội.